Tổ Chức Thực Hiện Chuyển Đổi Số Thư Viện

Tổ chức thực hiện chuyển đổi số thư viện là quá trình cấp thiết giúp thúc đẩy chức năng và nhiệm vụ lan toả tri thức đến bạn đọc. Trong thời đại công nghệ hiện nay, việc chuyển đổi số cần đẩy nhanh hơn. Tuy nhiên cũng có nhiều khó khăn nhất định. 

Chuyển đổi số thư viện là gì?

Chuyển đổi số thư viện là quá trình thực hiện áp dụng công nghệ thông tin, các nền tảng số đối với các thư viện truyền thống hoặc những thư viện được thành lập mới trong thời điểm hiện tại và tương lai.

Việc chuyển đổi này sẽ xây dựng, kết nối liên thông các thư viện nhằm chia sẻ dữ liệu mọi lúc mọi nơi. Ngoài ra, thực hiện chuyển đổi số trong thư viện còn hướng đến xây dựng nền tảng mở để cộng đồng, doanh nghiệp cùng tham gia. Từ đó tạo ra một hệ sinh thái thư viên thông tin Quốc gia góp phần trong tiến trình xây dựng, phát triển thành phố thông minh trong thời đại công nghiệp 4.0.

Vai trò của chuyển đổi số trong thư viện

Thứ nhất, chuyển đổi số ngành thư viện mang lại nhiều lợi ích cho các ngành, tạo điều kiện phát triển vượt bậc cho lĩnh vực công nghệ thông tin hay các hoạt động có tính chất kết nối. 

Thứ hai, chuyển đổi số giúp thu hẹp khoảng cách giữa đồng bằng và miền núi, thành thị và nông thôn, đặc biệt là trong việc hưởng thụ những giá trị văn hoá. Thư viện là một trong những chủ thể bắt buộc tiên phong và cần ưu tiên để thực hiện vì thư viện chính là địa điểm cung cấp, nâng cao tri thức cho người dân và cộng đồng. 

Thứ ba, việc chuyển đổi số thư viện mang đến những giá trị thiết thực, làm thay đổi vị thế và hoạt động căn bản, toàn diện của thư viện và có đóng góp tích cực trong thành tựu phát triển của văn hoá cộng đồng. 

Theo nhận định của Thứ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cho rằng để triển khai chuyển đổi số trong thư viện và liên thông thư viện, chúng ta còn rất nhiều thách thức cần phải đối mặt như cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực, tài chính…

Chuyển đổi số thư viện có những mục tiêu nào?

Tại hội thảo “Về vấn đề chuyển đổi số thư viện và liên thông hệ thống thư viện”, ông Hùng cũng nêu một số mục tiêu cơ bản của chuyển đổi số thư viện đến năm 2025. Thứ nhất, hiện đại hóa hạ tầng công nghệ để đảm bảo đáp ứng kết nối 100% hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu dùng chung của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Thứ hai là triển khai nền tảng dữ liệu số theo nguyên tắc “dữ liệu chỉ từ một nguồn”. “Hiện nay, chúng ta có khoảng 31.000 thư viện, trong đó có hàng loạt hệ thống thư viện công cộng được đầu tư, song vẫn chưa được liên thông trên nhiều mặt. Việc chuyển đổi và liên thông thư viện sẽ giúp xây dựng nền tảng kết nối, tích hợp chia sẻ dữ liệu giữa các hệ thống thông tin”, ông Hùng cho hay.

Theo Vụ trưởng Vụ Thư viện, liên thông thư viện cần được thực hiện dựa trên nhóm khu vực địa lý; chức năng, nhiệm vụ, đối tượng phục vụ; lĩnh vực, nội dung tài nguyên thông tin hoặc cũng có thể liên thông giữa các loại thư viện.

Theo đó, khi triển khai kế hoạch chuyển đổi số thư viện này, Vụ Thư viện đề ra mục tiêu đến năm 2025, có 100% thư viện công lập sẽ hoàn thiện và phát triển hạ tầng dữ liệu số, triển khai liên thông, chia sẻ tài nguyên và sản phẩm thông tin thư viện theo chức năng, nhiệm vụ hoặc văn bản hợp tác.

Bên cạnh đó, 100% thư viện công lập sẽ có trang thông tin điện tử để cung cấp dịch vụ trực tuyến, tích hợp thành phần dữ liệu mở; 70% tài liệu cổ, quý hiếm và bộ sưu tập có giá trị về lịch sử, văn hóa, khoa học do các thư viện có vai trò quan trọng thu thập và quản lý sẽ được số hóa; 60% thư viện trong cả nước sẽ được kiểm duyệt thông qua hệ thống quản lý thông tin của cơ quan quản lý.

Để tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số trong thư viện, liên thông ở mọi loại hình thư viện nhằm đảm bảo cung ứng hiệu quả dịch vụ cho người sử dụng, ông Hùng chỉ ra 4 nhiệm vụ trọng tâm: Số hóa tài liệu quốc gia, xây dựng dự án mục lục liên hợp quốc gia, xây dựng dự án cơ sở dữ liệu về thư viện Việt Nam và triển khai chương trình nâng cao trình độ nguồn lực thư viện.

Tổ chức thực hiện chương trình chuyển đổi như thế nào?

Tổ chức thực hiện Chương trình chuyển đối số ngành thư viện đối với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

• Đầu tư và hoàn thiện, đảm bảo các tiêu chuẩn về thư viện có vai trò quan trọng; chỉ đạo các đơn vị thuộc thẩm quyền quản lý của địa phương bố trí kinh phí và thực hiện triển khai các nhiệm vụ của Chương trình theo quy định;
• Căn cứ mục tiêu, nội dung, giải pháp của Chương trình, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xây dựng các chương trình, kế hoạch triển khai tại địa phương, gắn kết với các chương trình chuyển đổi số trong hoạt động thư viện với xây dựng chính phủ điện tử, chính phủ số tại địa phương;
• Tổ chức kiểm tra, giám sát và đánh giá định kỳ hằng năm, gửi báo cáo về Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.